آموزش ساخت و نگهداری از کوکداما 

کوکداما چیست؟

کوکدما نام یک گیاه خاص نیست! به طور کلی میشه گفت جزو گل آرایی و ساختنی ها به شمار میرود.  ژاپنی ها با پوشاندن ریشه ی گیاهان مناسب کوکداما با گِل مخصوص و خزه و بستن نخ به دور آن، گلدان کروی شکل یا کوکداما تهیه می کنند.

همه ی ما توی خونه هامون کلی گلدون داریم.
گل هایی که به صورت سنتی داخل گلدان های سفالی و یا پلاستیکی قرار دارند.
ولی خوب برای نگهداری از این گلدان ها ممکنه که به فضای زیادی نیاز داشته باشیم.
کوکداما نوعی روش نگهداری از گیاه است که در آن نیازی به گلدان ندارد و گیاه در پیت ماس به حیات خود ادامه میدهد.

امروزه بسیاری از مردم از کوکداما به دلیل شکل متفاوت و زیبای اون و در عین حال اشغال نکردن فضای زیاد، استقبال بی نظیری کرده‌اند.

همینطور به راحتی می توانیم آن را در منزل آویزان هم بکنیم.

با مجله گلپینو همراه باشید تا با نحوه نگهداری از کوکداما را بیان کنیم و به سوالات زیر پاسخ بدیم:

* کوکداما چیست؟

* ویژگی گیاهان مناسب کوکداما ؟

* نحوه نگهداری از کوکداما؟

آشنایی با کوکداما

کوکداما یا باغ معلق یک سبک از نگهداری گیاه است که نیازی به گلدان یا تعویض گلدان ندارد و ریشه در پیت ماس رشد میکند.

شما با داشتن یک کوکداما یک باغچه کوچولو دارید که نیازی به فضای زیادی ندارد. هم میتوانید آن را روی میز قرار دهید.

اگر فضای کافی برای نگهداری گیاه ندارید آن را در گوشه ای از اتاق آویزان کنید.

معرفی گلدان کوکداما

کوکداما یک واژه ی ژاپنی است که از دو کلمه koke  به معنی خزه و dama به معنای توپ تشکیل شده است.

که معنی توپ خزه ای دارد و در واقع بنسای تغییر شکل یافته است.

در آغاز ژاپنی ها برای اینکه از زیبایی ریشه گیاه بونسای هم استفاده کنن، قسمتی از ریشه را از خاک بیرون می گذاشتند.
کوکداما هم اقتباسی از این شیوه نگهداری بونسای می باشد.

بعد از مدتی تأکید زیادی بر نشان دادن زیبایی گیاه داشتند تا گلدان.
برای همین به جای گلدان گیاه را در کوکِه‌داما نگهداری کردند.

ژاپنی ها با پوشاندن ریشه ی گیاهان مناسب کوکداما، با گِل مخصوص و خزه و بستن نخ به دور آن، گلدان کروی شکل یا کوکداما می سازند.

می توانید اون رو در ظرف های تزئینی قرار دهید و اگر جایی مناسب برای آن ندارید کوکدامای خودتان را به راحتی می توانید آویزان کنید.

کوکداما مانند گلدان است، با این تفاوت که دیگر نگران شکستن گلدان نیستیم.
و خاکی هم توی محیط پراکنده نمی شود در عین حال مواد مورد نیاز گیاه را هم تامین می کند.

این شکل از پرورش گیاه جذاب به نظر می رسد چرا که از گیاهان در یک توپ خزه ای نگهداری می شود.

 

مقاله پیشنهادی ما به شما : بگونیا رکس

 

ویژگی گیاهان مناسب کوکداما چیست؟

بهتر است گیاهی را انتخاب کنیم که سازگار با شرایط محیطی ما هست و در عین حال به فضای کمی برای ریشه نیاز داشته باشد.
همچنین سرعت رشد کند یا رشد متوسطی برخوردار شود تا ماندگاری آن بیشتر شود و ما مدت زمان بیشتری بتوانیم از زیبایی های آن استفاده کنیم.

گیاهانی که به آب زیادی نیاز ندارند نیز برای کاشت در کوکداما مناسب هستند.

به طور کلی گیاهانی برای تهیه کوکداما مناسب هستند که ماندگاری و تاب‌آوری بالایی در برابر تغییرات آب و هوایی دارند.
از جمله‌ی آنها می‌توان به پتوس، قاشقی و … اشاره کرد.

اینفوگرافی شرایط نگهداری کوکداما

نحوه نگهداری از کوکداما

نور مناسب برای کوکداما

نور مورد نیاز بستگی به گیاهی دارد که در کوکداما کاشته شده است.

همه ی گیاهان برای زنده ماندن به نور نیاز دارند اما میزان نور برای گیاهان مختلف متفاوت است.

پس برای تامین نور مورد نیاز کوکداما باید نیاز نوری گیاه آن را بدانید و بر اساس آن گیاه نور محیط را برای فراهم نمایید.

شما می توانید کوکدامایی تهیه کنید که گیاه داخل آن نیاز به نور مستقیم نداشته باشد.
چرا که برای نگه داری در محیط کار و منزل شما هم مناسب هست.

و دیگر نگران تابش مستقیم خورشید که باعث سوختگی برگ ها و خشکی سریع کوکداما می شود نباشید.

* از قرار دادن اون در مجاورت سیستم سرمایش و گرمایش منزل و محل کارتان خودداری نمایید.

نحوه آبیاری کوکداما

آبیاری کامل آبیاری کامل زمانی صورت میگیرد که توپ شما کاملاً سبک شده باشد.

به طوری که اگر آنرا داخل یک ظرف پر از آب قرار بدهید، روی آب شناور خواهد شد و انقدر در آن ظرف باقی میماند تا کامل سنگین شده و به زیر آب فرو رود.
آبیاری سطحی آبیاری سطحی همان اسپری کردن آب روی برگها ی گیاه و سطح توپ خزه ای میباشد.
برخی گیاهان در هر نوبت آبیاری به آبیاری کامل نیاز دارند مانند گندمی.

برخی گیاهان بعد از چند بار آبیاری سطحی، به آبیاری کامل نیاز دارند مانند پتوس.

بهتر است که آبیاری در نیمه اول سال که هوا گرم تر است به صورت هفتگی باشد.

در صورتی که در نیمه دوم سال باید فواصل آبیاری بیشتر شود.
البته اندازه و نوع گیاه و مقدار نور و دمای محیط هم بر زمان آبیاری تاثیر گذارند.

یکی از راه هایی که به ما کمک می کند تا متوجه شویم که زمان آبیاری فرا رسیده وزن کوکداما است.

وقتی توپ خزه ای ما سبک و روی آن خشک می شود یعنی اون نیاز به آب دارد.

گذاشتن کوکداما در ظرف آب به مدت حدود 10 دقیقه بهترین روش برای آبیاری آن است.
البته دقت شود که ظرفی مناسب انتخاب کنید به شکلی که گیاه داخل آب فرو نرود.

مهم است که زمان کافی برای جذب آب به مرکز توپ خزه ای که خاک در آن قرار دارد، اختصاص دهید.

آن را از ظرف خارج و آب اضافی آن را تخلیه کنید. این کار می تواند یک یا دو دقیقه طول بکشد.

هر دو روز یکبار مجدد وزن آن را بررسی کنید تا متوجه فرا رسیدن زمان آبیاری بشوید.

مهم ترین نکته در نگهداری این پوشش، حفظ رطوبت نسبی آن است.
روزانه کوکداما را با اسپری آب، آبپاشی کنید. بهتر است این کار را در ساعات اولیه روز انجام دهید.

 

کود مناسب برای کوکداما

خاک کوکداما، بسیار مغذی هست.

کوکدامای شما حدوداً چهار ماه اول نیازی به کوددهی ندارد ولی بعد از این بهتر است که ماهی یکبار به آن کود دهید.
برای این کار کود مایع مناسب گیاه کاشته شده در کوکدامایتان را تهیه نمایید.

* طبق دستور، میزان کافی از آن را در آب حل کنید تا در زمان آبیاری، گیاه از آن تغذیه کند.

* مقدار کودی که به گیاه می دهید بستگی به این دارد که می خواهید گیاه تان چقدر رشد کند.

* مقدار آن می تواند  از دو بار در سال تا هفته‌ای یک بار متغیر باشد.

* نیمه اول سال زمان مناسب تری برای کودرسانی به گیاه می باشد.

* دقت کنید اگر که بیش از اندازه به گیاه کود دهید باعث سوختن و از بین رفتن گیاه می شود.

* برای کوددهی کوکداما میتوانید هم کود را بصورت محلول در آب، در زمان آبیاری کامل در اختیار گیاه قرار دهید.

هم میتوانید بصورت محلول پاشی در زمان آبیاری سطحی، به گیاه برسانید.

هرس

برای هرس کردن توپک خزه ای فقط کافی است تا برگ های زرد شده ی آن را با قیچی باغبانی جدا کنید تا مواد مغذی داخل کوکدامای تان هدر نرود.

اما اگر که این زرد شدن برگ ها مداوم هستند ممکن است مشکل از آبیاری نامناسب آن بوده باشد.

تعویض کوکداما

ریشه ی گیاهان هم طبیعتاً داخل کوکداما، رشد می کنند.
در این زمان شما باید کوکدامای خود را تعویض کنید و یک توپک خزه ای بزرگتری برای آن درست کنید.
برای اکثر گیاهان این مورد 1 یا 2 بار در سال لازم است.

بهتر است که گیاه رشد کرده را مجدد داخل یک کوکدامای بزرگتر قرار دهید.
اما درصورتی که شما امکان تعویض کوکداما را ندارید می توانید گیاه را در گلدان قرار دهید تا به رشد خود ادامه دهد.

مراحل ساخت کوکداما

مواد لازم و شیوه ساخت کوکداما

مواد لازم:

* خاک بونسای

* خزه ی ورقه ای یا معمولی (سبز و نرم باشد)

* پیت ماس (خزه‌ی پوسیده)

* گیاه مورد نظر برای کوکداما

* نخ کنفی یا کاموا یا کنف برای تزیین

* نخ خیاطی مشکی

* ظرف بزرگ آب

* روزنامه یا پارچه برای زیر دست

* زیرگلدانی کوچک (در صورت تمایل)

گام ۱: گیاه را از مکان فعلی خارج کرده و ریشه ها را تمیز کنید.

ریشه گیاه را از خاک جدا کنید. این که شما از گیاهان آپارتمانی یا گیاهان فضای باز برای کوکداما استفاده می کنید، فرقی نمیکند. گام اول این است که گیاه را از خاک بیرون آورده و آن را از گلدان یا زمین جدا کنید.

برای پاک کردن خاک از اطراف ریشه به آرامی از انگشتان خود استفاده کنید و برای گیاهان با ریشه های بسیار خوب، آنها را به روش غرقاب برای از بین بردن خاک بشویید.

اگر گیاه در خارج از منزل قرار داشته است، قبل از آوردن آن به داخل ، برگها را برای اشکالات و سایر آفات بررسی کنید.

گام۲: ریشه های گیاه را با خزه های اسفنجی بپوشانید.

خزه ها رو مرطوب کنید و اونها رو دور ریشه گیاه بپیچید.

خزه را به صورت حلقه ای فشار دهید تا تمام آب اضافی آنها خارج شود و سپس آنها را به دور ریشه ها بپیچید و با نخ کتان ببندید.

 

گام ۳: خاک بونسای، خاک کودی و باغچه را با هم ترکیب کنید.

ما ترکیبی از ۴ فنجای خاک باغچه، یک فنجان کود گیاهی، یک فنجان بونسای و یک فنجان آب را پیشنهاد می کنیم.

البته، وقتی خاک حالت خاک کوزه گری به خود بگیرد متوجه خواهید شد که خاک ها را به نسبت مناسب در هم ترکیب کرده اید.

گام ۴: ریشه های گیاه را با خاک های ترکیبی به صورت یه توپ بپوشانید.

از ترکیب خاکی برای ایجاد یک توپ خاکی به اندازه ی کافی بزرگ در اطراف ریشه های پیچیده شده در خزه استفاده کنید.

اگر برای نگهداشتن خاک ها کنار یکدیگر با مشکل مواجهید، خاک و آب بیشتر به ترکیب خود اضافه کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که خاک به خوبی ریشه ها را در خود جای دهد.

گام ۵: توپ را با لایه های نازک خزه بپوشانید.

خزه های نازک را در اطراف خاک بپیچید و با نخ آنها را ببندید.

باید اطمینان حاصل کنید که نخ به اندازه کافی محکم و قوی باشد چون قرار است گیاه خود را از این نخ آویزان کنید.

گام ۶: نخ بیشتری اضافه کنید و حلقه ای ایجاد کنید که بتوان از آن گیاه را آویزان کرد.

به پیچیدن نخ در اطراف خزه ادامه دهید و وقتی حس کردید به اندازه کافی قوی و محکم شده است تا بتواند وزن گیاه را تحمل کند، یک گره بزنید.

فراموش نکنید در نخ موجود حلقه ای ایجاد کنید، حتما طول لازم برای نخ را در نظر بگیرید چون کوکدمای شما قرار است از این نخ آویزان شود.

گام ۷: دور کوکداما رو با کنف بپوشونید

میتونید برای زیبایی بیشتر کوکداما اطراف اون رو کنف بپیچید تا ظاهری زیبا و شیک داشته باشه.

 

گام ۸: محل مناسبی را انتخاب کنید و کوکدما را آویزان کنید.

بیشتر گیاهان خانگی از رطوبت و نور آفتاب غیر مستقیم لذت می برند. باغچه کنفی خود را در جایی قرار دهید که بهترین شرایط برای نیازهای گیاهانتان فراهم باشد.

اگرچه کوکداما روش مناسبی برای گیاهان است اما به مراقبت های مختص خود نیز نیاز دارد. در ادامه مواردی برای نگهداری از کوکداما بیان شده است که باهم میبینیم.

اگه به نظرتون خریدن کوکداما براتون کم دردسر تر هست، میتونید انواع مختلف اون رو در گلپینو با قیمت های مناسب خریداری نمایید.
اگر به نظرتون ساخت کوکداما کار دشواری است میتونید انواع اون رو از گلپینو و با قیمت های مناسب تهیه کنید.

مزایای نگهداری گیاه بصورت کوکداما چیست؟

۱. صرفه جویی در مصرف آب

۲. پراکنده نشدن خاک در محیط

۳. گزینه مناسب برای کسانی که زیاد به مسافرت میروند یا کسانی که وقت کافی برای رسیدگی به گیاه ندارند.

۴. اشغال کردن فضای کم

 

مقاله پیشنهادی : آموزش ساخت تراریوم در منزل

 

علت زرد شدن برگهای کوکداما چیست؟

کوکداما نیز مانند بسیاری دیگر از گیاهان آپارتمانی، به آبیاری خیلی کم یا بیش از حد حساس است. قهوه‌ای و شکننده شدن لبه‌ برگ‌ها، نشانه‌ای برای کم آبی است. در مقابل، نقاط قهوه‌ای رنگ روی برگ و ساقه، سیاه شدن ساقه در نزدیکی خاک و زرد شدن برگها، از آبیاری بیش از حد گیاه حکایت می‌کند.
به خاطر داشته باشید که همه گیاهان در فصل خفتگی ( پاییز و زمستان ) به آبیاری کمتر، و در طی فصول رشد فعال خود ( بهار و تابستان ) به آبیاری بیشتری نیاز دارند.
گاهی زرد شدن برگها می‌تواند ناشی از عدم دریافت کافی نور خورشید نیز باشد. درچنین شرایطی، سعی کنید با ایجاد تعادل میان میزان آبیاری و نور دریافتی، گیاه را به حالت اولیه خود باز گردانید.

قرار گرفتن در کنار دستگاه‌های سرمایشی یا گرمایشی نیز یکی از دلایل زرد شدن برگهاست.

بهترین گیاهان برای کوکداما

گیاهانی که به فضای کم برای ریشه، نیاز به آبیاری کم و هم چنین رشد متوسط یا آرامی دارند و ریشه های آن ها با سرعت کمی رشد می‌کند بنابراین نیاز کمتری به هرس خواهند داشت.

بهترین گزینه برای باغچه های معلق هستند. چند مورد از گیاهان مناسب برای کوکداما عبارتند از:

* انواع ساکولنت ها به علت ذخیره آب در برگ و ساقه های خود و نیاز به آبیاری کمتر

* گیاه سانسوریا سبز به علت نیاز به نور کمتر و سازگار در اکثر محیط ها

* گیاه پتوس به علت رشد آرام و نیاز کمتر به هرس

* اپی فیت‌هایی مانند گل ارکیده ، سرخس، بگونیا، اسپاتی فیلوم و پیچک انتخاب‌های خوبی برای ساختن توپ خزه‌ای هستند.
میتونید اطلاعات گل و گیاه های نام برده شده رو به طور کامل در سایر مقاله های ما مطالعه کنید.

جمع بندی

برای نگهداری کوکه داما کافی است گیاه داخل آن را بشناسید و شرایط نگهداری آن را بدانید تا بتوانید مدت زمان زیادی از آن مراقبت کنید و از زیبایی هایش لذت ببرید.

بهتر آن است که کوکدامایی انتخاب کنید که گیاه داخل آن بتواند در منزل یا محیط کارتان به رشد خود ادامه دهد تا راحت تر از آن مراقبت نمایید. برای خرید آنلاین گل و گیاه میتوانید به سایت گلپینو مراجعه کنبد 

سوالات متداول

* کوکداما چیست؟
ژاپنی ها با پوشاندن ریشه ی گیاهان مناسب کوکداما با گِل مخصوص و خزه و بستن نخ به دور آن، گلدان کروی شکل یا کوکداما تهیه می کنند.

* ویژگی گیاهان مناسب کوکداما؟
بهتر است گیاهی را انتخاب کنیم که سازگار با شرایط محیطی ما هست و در عین حال به فضای کمی برای ریشه نیاز داشته باشد.
همچنین سرعت رشد کند یا رشد متوسطی برخوردار شود تا ماندگاری آن بیشتر شود و ما مدت زمان بیشتری بتوانیم از زیبایی های آن استفاده کنیم.

* شرایط نگهداری از کوکداما؟
شرایط نگهداری کوکداما کاملا بستگی به گیاه داخل آن دارد و کافیست شما نیازهای گیاه کاشته شده داخل آن را بدانید تا به راحتی بتوانید شرایط را برای آن فراهم کنید.